15 Aw - Tu B'Aw

Święto Tu B'Aw obchodzone 15 dnia miesiąca Aw - choć Tora o nim milczy, na koniec traktatu Taanit, Miszna mówi: „Nie znał Izrael większego święta ponad 15 dzień miesiąca Aw i Jom Kipur. W dni te córy Jeruzalem szły do winnic i tańczyły…”

Talmud pyta: “Jasne jest, czemu Jom Kipur jest świętem wielkim – tego dnia bowiem wybaczono nam (za grzech związany ze Złotym Cielcem) i nadano Drugie Tablice. Ale o co chodzi 15 Aw?” Talmud wyjaśnia, że tego dnia miało miejsce wiele szczęśliwych zdarzeń (fragment zamieszczony niżej wymienia te zdarzenia).

Jednak patrząc na te zdarzenia, trudno jest tak wysoko cenić 15 Aw. Żadne z nich, nawet wszystkie razem, nie powinny stanowić o wyznaczeniu na ten dzień święta, zwłaszcza takiego, które przyćmiewa pozostałe (nawet Jom Kipur wymieniony jest jako kolejny!). Czy którekolwiek z wydarzeń, które miały miejsce 15 Aw jest w stanie utrzymać poziom Wyjścia z Egiptu lub ocalenia przed zagładą, które upamiętnia Purym?

Być może sposób, w jaki jest obchodzone jest kluczem do pojęcia tej niewyważonej w stosunku do innych radosnej natury święta. Dziewczęta gotowe do zamążpójścia zbierały się w winnicach i tańczyły na oczach potencjalnych wybranków, w nadziei na znalezienie w ten sposób bratniej duszy. Być może nawet sama Miszna odwołuje się do tej właśnie koncepcji:

Pytanie: Co jest niezwykłego w 15 dniu miesiąca Aw (i Jom Kipur)

Odpowiedź: Panny tego dnia szły na poszukiwania przyszłych mężów.

Mistycy nauczają, że małżeństwo nie jest jedynie związkiem mężczyzny i kobiety, jest odnowieniem ślubów. Na jedną duszę składają się dwie połówki – jedna zstępuje na ziemię przyobleczona w ciało mężczyzny, druga – kobiety. Małżeństwo to moment wielce radosny, stanowi bowiem ponowne złączenie dwóch połówek. Małżonkowie są sobie przeznaczeni nie tylko dlatego, że wspaniale się wzajemnie uzupełniają, ale ponieważ ich dusze są jedną istotą.

Dlatego właśnie wśród wszystkich związków zrodzonych z miłości, miłość pomiędzy mężem a żoną jest najsilniejsza. Ta moc wywodzi się z długich lat rozłąki, okresu, w którym dusza pragnie stać się znów jednością ze swoją drugą połową. Uczucie powstałe dzięki takiemu połączeniu musi być bardzo silne.

Z jeszcze dalszej perspektywy, mężczyzna i kobieta stanowią metaforę Boga i Jego narodu. Dusza Żyda stanowi „rzeczywistą cząstkę Boga”, stanowimy w zasadzie jedność ze Stwórcą,  podobnie jak mąż i żona pochodzą z jednego źródła.

My również przechodzimy ten proces wyobcowania i powrotu do źródła, proces mający na celu umocnienie miłości, wyniesienie jej na niewyobrażalne wyżyny, proces który nie byłby możliwy bez okresu rozłąki. Pierwszy taki czas nadszedł w chwilę od naszych zaręczyn z Bogiem na górze Synaj. Po kilku tygodniach wyznawaliśmy Złotego Cielca. W Jom Kipur nastąpiło przebaczenie i powrót do Ojca – stanowi to drugie co do wagi święto żydowskie.

Ale szczęście nie było nam dane na długo. W Tisza Beaw zniszczono Świątynię i rozpoczęły się dwa tysiąclecia wygnania. Jaki cel temu przyświeca? Mamy osiągnąć absolutny szczyt tęsknoty. Efektem tej rozłąki będzie największe weselisko, unia wszechczasów, nadejście Mesjasza, które zwiastować będzie przyjście czasów nieskończonej błogości.

Właśnie to ostateczne połączenie stanowi przyczynek do święta 15 Aw. Tego dnia, raptem sześć dni po Tisza Beaw, świętujemy odbicie się od dna, połączenie po rozłące z Tisza Beaw.

Dlatego Talmud wymienia wiele zdarzeń, które miały miejsce tego dnia - wszystkie bowiem dzielą ten sam motyw – złączenia po okresie rozłąki:

 

a)      Bóg przemawia do Mojżesza po niemal czterdziestoleciu milczenia.

b)      Córom Zelofehada zezwala się na śluby z dowolnym partnerem.

c)      Plemię Beniamina łączy się ze swoimi braćmi, co stanowi koniec schizmy.

d)      Zostały usunięte wartownie stojące na straży pomiędzy Królestwami Izraela Północnego i Południowego.

e)      Wreszcie zwiastun ostatecznego zakończenia rozłąki: Po hekatombie w Betar, gdy wydawać się mogło, że nasza rozłąka z Bogiem osiągnęła apogeum, On objawił, iż związek wciąż trwa i ma się dobrze.

Suma tych elementów nie jest jednak tak ważna jak nauka z nich płynąca: 15 Aw to dzień, w który świętujemy nasze połączenie.

Dlatego panny tańczą 15 Aw i na Jom Kipur. Nie ma w kalendarzu żydowskim dni bardziej związanych z zamążpójściem. Z dwojga to 15 Aw jest bardziej radosny, ponieważ stanowi on święto małżeństwa w wymiarze finalnym.
Nie ma spośród wszystkich festiwali radości okoliczności bardziej radosnej dla Żydów niż ślub. Ze wszystkich żydowskich świąt nie ma większego od 15 dnia miesiąca Aw.

   ••••••••••••••••

„Izrael nie miał świąt większych niż – 15 dzień Aw i Jom Kipur” –Miszna, zakończenie traktatu Taanit
W tym roku 15 dzień miesiąca Aw, zwany również “TuBeaw”, wypada w poniedziałek.

Wiele radosnych zdarzeń miało miejsce tego właśnie dnia:

1.      Po incydencie dotyczącym szpiegów, Bóg ogłosił, że wszyscy mężczyźni w wieku od dwudziestu do sześćdziesięciu lat zginą na pustyni. Od tamtej pory co roku w noc Tisza Beaw – rocznicę tego wydarzenia – wszyscy mężczyźni, którzy osiągnęli sześćdziesiąty rok życia wykopywali sobie groby, a następnie się w nich kładli w oczekiwaniu na swój kres. Ale czterdziestego roku o wschodzie słońca okazało się, że nikt nie zginął. Myśląc, że być może pomylili się w rachunkach, mężczyźni spędzili w wykopanych sobie grobach kolejną noc. Trwali w tej praktyce aż do 15 dnia miesiąca. Wówczas dopiero zdali sobie sprawę, że w ich kalendarzach nie było jednak pomyłki – że złość Boga wreszcie skończyła się i mogli wejść do Ziemi Świętej.
Dopóki przedstawiciele tego pokolenia pozostawali przy życiu, Bóg nie odzywał się do Mojżesza. Wraz ze śmiercią ostatniego człowieka z tego pokolenia, Bóg znów przemówił.

2.      Mojżesz nakazał córom Zelofehada i wszystkim kobietom, które dziedziczyły dom wychodzić za mężów wyłącznie z własnego plemienia. Polecenie zostało zniesione po tym, jak Izrael został w pełni podzielony pomiędzy plemiona – 15 dnia miesiąca Aw

3.      Po katastrofie Konkubiny w Giwa, która wywołała krwawą wojnę domową pomiędzy plemieniem Beniamina i resztą narodu, jedenaście plemion zadeklarowało, że nie poślubi kobiety plemienia Beniamina. 15 dnia miesiąca Aw przysięgę tą anulowano i rozłam skończył się.

4.      Gdy dziesięć plemion północy odeszło z Królestwa Judei i stworzyło własne dominium, Jeroboam, jego pierwszy władca zbudował mur, który miał odgrodzić jego lud od Świątyni będącej pod kontrolą Judejczyków. Wiele lat później, jego następca usunął blokadę – właśnie 15 dnia miesiąca Aw.

5.      Rzymianie zdobyli miasto Betar i wymordowali w pień wszystkich mieszkańców. Aby upokorzyć Żydów jeszcze bardziej, Cesarz Hadrian nie dopuścił do pochówku ciał; zamiast tego wykorzystał je jako elementy płotu otaczającego jego winnicę.

Niemal dziesięć lat później, po śmierci Hadriana, jego następca pozwolił Żydom dokonać pochówku tego, co pozostało po mieszkańcach Betar. Żydzi odkryli, że wszystkie ciała zostały nienaruszone pomimo ekspozycji na kaprysy pogody przez tak długi czas, żadne z ciał nie uległo rozkładowi. Zezwolenie na pochówek zostało wydane 15 dnia miesiąca Aw.
Dni stają się teraz coraz krótsze, a noce – dłuższe. Talmud namawia nas, abyśmy wykorzystali te spokojne noce na głębsze studia nad Torą: “Od teraz [po 15 dniu miesiąca Aw] ten, który zgłębi [nauki] będzie żył dłużej!”

W oczekiwaniu na nowy rok, który nadejdzie już niebawem, TuBeaw to dzień, od którego wielu Żydów życzy innym "ketiwahwvachatima towa" – “aby ci został zapisany i zapieczętowany cały dobry rok”.